فلسفه اولی یا مابعدالطبیعه
مشتمل بر مهمترین اقوال فلاسفۀ اروپا در الهیات و تجرد نفس و تطبیق اصطلاحات
شعرانی در این اثر با بهرهگیری از منابع اروپایی و با رجوع مستقیم به آثار فیلسوفان، تاریخ مختصری از فلسفه غرب (از یونان تا روزگار معاصر) فراهم آورده است و همچنین آراء فیلسوفان غربی و مسلمان در برخی از مهمترین موضوعات فلسفی را به شیوه موضوعی مطرح کرده و در خلال آن، اصطلاحات و مفاهیم فلسفه غرب و فلسفه اسلامی را با یکدیگر مقایسه و تطبیق میکند. در این رساله برای نخستین بار برخی از اندیشههای فیلسوفان غربی در فضای فکری ایرانی معرفی و مطرح میشود و از اینرو برای شناخت تاریخچه ورود فلسفه غرب به ایران یکی از منابع ارزشمند و دست اول به شمار میآید؛ همچنین این رساله را میتوان از پیشگامان سنت ترجمه و معادلسازی اصطلاحات فلسفه غرب در روزگار معاصر دانست؛ کتاب حاضر متن تصحیح شده و پژوهیده رساله شعرانی است.